Trong những năm gần đây, tỷ lệ đột quỵ tại Việt Nam đang gia tăng báo động, không chỉ ở người cao tuổi mà cả người trẻ tuổi dưới 40. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm nước ta ghi nhận trên 200.000 ca đột quỵ, trong đó khoảng 50% tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề suốt đời. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và tàn phế tại Việt Nam, vượt qua cả ung thư và tai nạn giao thông.
ĐỘT QUỴ LÀ GÌ? VÌ SAO NGUY HIỂM?
Đột quỵ (hay tai biến mạch máu não) xảy ra khi dòng máu lên não bị gián đoạn do tắc nghẽn (nhồi máu não) hoặc vỡ mạch máu (xuất huyết não), khiến tế bào não chết trong vài phút nếu không được cấp cứu kịp thời.
Hệ quả:
Tê liệt tay chân, méo mặt, rối loạn ngôn ngữ
Hôn mê, mất nhận thức, tử vong
Tàn tật suốt đời nếu không được xử trí đúng và kịp thời
CẢNH BÁO CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ:
Tăng huyết áp (chiếm đến 80% ca đột quỵ)
Tiểu đường, rối loạn mỡ máu
Béo phì, lười vận động, hút thuốc lá, uống rượu bia
Căng thẳng kéo dài, làm việc quá sức
Tiền sử gia đình có người bị đột quỵ
Biến chứng hậu COVID-19 cũng được ghi nhận làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối
Đặc biệt, thời tiết nắng nóng – lạnh đột ngột, thay đổi khí áp, hay mưa bão kéo dài cũng kích hoạt các yếu tố gây vỡ mạch máu hoặc hình thành cục máu đông.
NHẬN BIẾT SỚM: "FAST" – CHÌA KHÓA SỐNG CÒN
Ghi nhớ quy tắc FAST để phát hiện nhanh đột quỵ:
F – Face (Mặt): Méo miệng, liệt nửa mặt?
A – Arms (Tay): Yếu hoặc không nâng được tay?
S – Speech (Lời nói): Nói khó, nói lắp, không rõ từ?
T – Time (Thời gian): Gọi cấp cứu ngay nếu có 1 dấu hiệu trên!
Mỗi phút trôi qua, 2 triệu tế bào não chết. Cứu người đột quỵ là chạy đua với thời gian!
BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA ĐỘT QUỴ
1. Kiểm soát huyết áp, đường huyết, mỡ máu định kỳ
2. Từ bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia
3. Ăn uống lành mạnh: Giảm muối, mỡ, tăng rau xanh và trái cây
4. Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút/ngày
5. Giữ tinh thần thư giãn, tránh căng thẳng
6. Khám sức khỏe định kỳ 6–12 tháng/lần, đặc biệt người trên 40 tuổi
7. Sử dụng thuốc phòng ngừa huyết khối theo chỉ định bác sĩ nếu có bệnh lý tim mạch nền
XỬ TRÍ KHI GẶP NGƯỜI BỊ ĐỘT QUỴ
KHÔNG để bệnh nhân tự đi lại hoặc uống bất kỳ thứ gì
KHÔNG cạo gió, cúng bái hay xoa dầu – dễ làm mất "thời gian vàng"
ĐẶT bệnh nhân nằm nghiêng, đầu hơi cao, nới lỏng quần áo
GỌI CẤP CỨU 115 NGAY hoặc đưa đến bệnh viện có đơn vị đột quỵ gần nhất trong 4,5 giờ đầu tiên
THÔNG ĐIỆP: Đột quỵ không chừa một ai – nhưng chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu nhận diện sớm các nguy cơ và sống chủ động vì sức khỏe.
Hãy hành động từ hôm nay – bảo vệ não bộ, bảo vệ sự sống!