Mốc son chói lọi trong lịch sử dân chủ của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
Ngày 6 tháng 1 năm 1946 – ngày tổng tuyển cử đầu tiên trong lịch sử nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – đã đi vào lịch sử dân tộc như một mốc son chói lọi, đánh dấu bước phát triển nhảy vọt về thể chế dân chủ nhân dân, khẳng định quyền làm chủ của nhân dân Việt Nam sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945.
Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập (ngày 2/9/1945), chấm dứt hơn 80 năm đô hộ của thực dân Pháp, khai sinh ra nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á.
Tuy nhiên, nền độc lập non trẻ đang đối mặt với muôn vàn khó khăn, thù trong giặc ngoài:
- Chính quyền cách mạng chưa được quốc tế công nhận.
- Các đảng phái phản động trong nước chống phá quyết liệt.
- Quân đội Tưởng Giới Thạch và thực dân Pháp lăm le xâm lược trở lại.
- Tình hình kinh tế - xã hội kiệt quệ, nạn đói 1945 cướp đi sinh mạng của hơn 2 triệu đồng bào.
Trong bối cảnh ngặt nghèo ấy, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta xác định rõ: chỉ có dựa vào sức mạnh của toàn dân, xây dựng một chính quyền thực sự dân chủ, hợp pháp, hợp hiến mới có thể vượt qua thử thách.
Vì vậy, ngày 8/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 14/SL về việc tổ chức Tổng tuyển cử bầu Quốc hội khóa đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 6/1/1946.
Báo Quốc hội, số đặc biệt ngày 6-1-1946 đã trân trọng in ở trang đầu ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh và cả bút tích lời kêu gọi của Người. Ảnh tư liệu
Khó khăn chồng chất nhưng niềm tin chiến thắng
Tổng tuyển cử được tiến hành trong điều kiện vô cùng khó khăn:
- Hơn 90% dân số mù chữ.
- Thiếu giấy, thiếu thẻ cử tri, không có hòm phiếu tiêu chuẩn.
- Giao thông liên lạc bị tàn phá nặng nề.
- Sự chống phá của các thế lực phản động.
Nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, với tinh thần “người người đi bầu, nhà nhà đi bầu”, cuộc Tổng tuyển cử vẫn được tổ chức thành công trên phạm vi cả nước. Hơn 90% cử tri đi bỏ phiếu, một tỷ lệ chưa từng có trong lịch sử.
Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời sau cuộc tuyển cử đầu tiên trong cả nước ngày 6-1-1946. Ảnh tư liệu
Ý nghĩa lịch sử to lớn
- Khẳng định quyền làm chủ của nhân dân: Lần đầu tiên trong lịch sử, người dân Việt Nam được trực tiếp cầm lá phiếu để lựa chọn người đại diện cho mình vào cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất – Quốc hội.
- Thiết lập nền móng thể chế dân chủ nhân dân: Quốc hội khóa I đã thông qua Hiến pháp 1946 – bản Hiến pháp dân chủ đầu tiên trong lịch sử nước ta.
- Tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc: Quốc hội có đại biểu của nhiều thành phần, dân tộc, tôn giáo, đảng phái, thể hiện tinh thần hòa hợp dân tộc vì mục tiêu độc lập – tự do – hạnh phúc.
- Khẳng định tính chính danh của chính quyền cách mạng: Cuộc tổng tuyển cử là minh chứng cho tính chính danh, chính nghĩa của nhà nước non trẻ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trên trường quốc tế.
Tiếp nối truyền thống vẻ vang
Trải qua gần 80 năm kể từ ngày tổng tuyển cử đầu tiên, Quốc hội Việt Nam đã không ngừng phát triển, lớn mạnh, đồng hành cùng dân tộc trên chặng đường xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Hướng tới kỷ niệm năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên, chúng ta càng trân trọng giá trị của lá phiếu, càng tin tưởng vào vai trò của Quốc hội và càng quyết tâm phát huy quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Ngày 6/1/1946 không chỉ là một sự kiện chính trị trọng đại, mà còn là bài học sống động về niềm tin, ý chí và sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc. Mỗi cán bộ, đảng viên và người dân hôm nay cần nhận thức sâu sắc giá trị lịch sử ấy, để tiếp tục viết tiếp trang sử vẻ vang của nền dân chủ Việt Nam, vì một tương lai hùng cường, hạnh phúc.
“Tổng tuyển cử là dịp để toàn thể quốc dân thực hiện quyền dân chủ của mình. Dù gái, trai, dù giàu, nghèo, dân ta đều được đi bầu cử, đều có quyền ứng cử.”
— Chủ tịch Hồ Chí Minh